Sytuacja wokół Turowa w ostatnich dniach zmienia się bardzo dynamicznie i z każdym dniem możemy spodziewać się kolejnych zwrotów akcji. Media na bieżąco komentują sytuację, jednak w tym zamieszaniu łatwo jest się pogubić. Poniżej przedstawiamy najważniejsze wydarzenia od 5 do 11 czerwca. Osobom, które potrzebują pełniejszego wglądu w obecną sytuację polecamy artykuł „Problem z Turowem i polskim węglem – 10 faktów”.
1. Komisja Europejska dołącza do pozwu
Komisja Europejska zdecydowała o dołączaniu jako strona do pozwu Czech przeciwko Polsce. Wzmaga się sprzeciw wobec działalności kopalni Turów.
Komisja postanowiła interweniować przed Trybunałem Sprawiedliwości UE w sprawie C-121/21 Czechy przeciwko Polsce w sprawie głównej. Komisja złożyła 9 czerwca wniosek o interwencję do ETS - poinformowało w środę biuro prasowe Komisji Europejskiej.
– Celem Komisji w tym przypadku jest utrzymanie przed Trybunałem swojego stanowiska wyrażonego w uzasadnionej opinii z dnia 17 grudnia 2020 r. W tej uzasadnionej opinii Komisja uznała szereg skarg Czech za zasadne - zaznaczyła rzeczniczka KE Vivian Loonela. W rozmowie z RMF FM dodała także, że KE ciągle szczegółowo obserwuje wykonywanie przez Polskę nakazu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ws. natychmiastowego zaprzestania wydobycia węgla brunatnego w kopalni Turów.
– To, co się dzieje wokół Turowa to prawdziwa katastrofa dyplomatyczna rządu. Premier Morawiecki oszukał społeczeństwo twierdząc, że po negocjacjach w Brukseli rząd Czech zdecydował się na wycofanie skargi. [...] Rozwiązaniem z tej sytuacji musi być transformacja energetyczna. Era węgla odchodzi do przeszłości i nie można dalej kurczowo trzymać się węglowego status quo – powiedziała Joanna Flisowska, szefowa działu klimat i energia w Greenpeace.
– PGE ogłosiła 2 dni temu datę zamknięcia ponad 5 GW Elektrowni Bełchatów. To moc 2,5 razy większa niż z elektrowni Turów. To oczywiste, że elektrownia Turów też nie będzie działać do 2044 roku. PGE musi przyznać to oficjalnie, aby pokazać naszym sąsiadom i Komisji Europejskiej dobrą wolę w negocjacjach – zaznacza Kuba Gogolewski z Fundacji „Rozwój TAK - Odkrywki NIE”.
Źródła:
- https://www.greenpeace.org/poland/aktualnosci/30141/komisja-europejska-dolacza-do-skargi-czech-przeciwko-polsce/
- https://wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/7,35771,27180969,komisja-europejska-przylaczy-sie-do-czech-w-postepowaniu-w-tsue.html
2. 5 mln euro za każdy dzień zwłoki
Zgodnie z postanowieniem TSUE z 25 maja Polska miała z natychmiastowym skutkiem wstrzymać wydobycie w kopalnie Turów. Polski rząd rozpoczął z Czechami negocjacje w sprawie wycofania skargi. Jednocześnie Premier Morawiecki zapowiedział jednak, że kopalnia nie przestanie funkcjonować i tym samym polska nie wykona decyzji Trybunału.
Na deklaracje polskiego rządu strona czeska zapowiedziała, że będzie wnioskować o 5 mln euro kary za każdy dzień zwłoki w zaprzestania wydobycia w odkrywce Turów.
Zamiast płacić tak ogromne pieniądze Czechom, rząd polski powinien jak najszybciej zainwestować je w opracowanie programów osłonowych dla Bogatyni i regionu Zgorzeleckiego, który stoi przed zapaścią strukturalną wywołaną wieloletnimi zaniedbaniami rządu oraz błędną polityką zagraniczną i energetyczną.
Źródła:
- https://300gospodarka.pl/news/turow-kopalnia-5-mln-czechy-tsue
- https://www.rp.pl/Polityka/210609614-Kopalnia-Turow-Czesi-zwroca-sie-do-TSUE-o-ukaranie-Polski-5-mln-euro-dziennie.html
3. Zwrot w negocjacjach?
Pomimo licznych nieporozumień między rządami Polski i Czech negocjacje wciąż trwają. 10 czerwca wiceminister spraw zagranicznych Czech Martin Smolek, zaznaczył, że „porozumienie między Czechami a Polską w sprawie Turowa powinno przewidywać regularne kontrolowanie sytuacji przez czeskich ekspertów w tej kopalni węgla brunatnego”. W umowie ma znaleźć się także zobowiązanie strony polskiej do udostępniania wszystkich dostępnych informacji na temat wpływu działalności kopalni, budowy w niej ściany ochronnej oraz wału ziemnego. Polska będzie musiała także zapłacić za budowę nowych i wzmocnieniem istniejących źródeł wody pitnej po czeskiej stronie granicy.
Źródła:
- https://businessinsider.com.pl/polityka/kopalnia-turow-konflikt-z-czechami-warunki-porozumienia-i-wycofania-pozwu-tsue/s7zc1s6
4. Czy nowy burmistrz Bogatyni udźwignie ciężar transformacji?
W niedzielę, 13 czerwca odbędą się przedterminowe wybory burmistrza miasta i gminy Bogatynia. O urząd stara się 6 kandydatów: Artur Bohdanowicz, Wojciech Dobrołowicz, Grzegorz Kina, Ireneusz Kropidłowski, Artur Oliasz i Artur Sienkiewicz.
9 czerwca przedstawiciele Stowarzyszenia Eko-Unia wysłali wszystkich kandydatów na burmistrza list otwarty, w którym zawarli niezwykle istotne dla mieszkańców regionu pytania dotyczące planów związanych z dalszą działalnością Turowa oraz transformacją i przyszłością miasta. Zapytano m.in:
- Jaki jest Pana stosunek do międzynarodowego konfliktu dotyczącego funkcjonowania kompleksu Turów i jakie zamierza Pan, jako przyszły Burmistrz, podjąć kroki, aby załagodzić konflikt z Republiką Czeską?
- W związku z negatywnym oddziaływaniem kopalni Turów na wody podziemne po stronie czeskiej, a także na politykę klimatyczną UE Gmina Bogatynia winna rozpatrzyć scenariusze wcześniejszego wygaszenia kopalni i elektrowni Turów. W którym roku, wg Pana, byłby optymalny czas na wcześniejsze wygaszenie działalności kompleksu?
- Jak widzi Pan możliwość wcześniejszego zakończenia pracy kopalni oraz elektrowni Turów, biorąc pod uwagę fakt, że data wygaszenia kompleksu będzie miała wpływ na możliwość skorzystania regionu z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji UE?
- Jaki ma Pan pomysł na rozwój Bogatyni w następnych dziesięciu latach?
- Jakie ma Pan stanowisko wobec zastąpienia elektrowni Turów odnawialnymi źródłami energii i wykorzystaniem odkrywki do budowy elektrowni szczytowo-pompowej?
- Jak zapatruje się Pan na ochronę i wykorzystanie walorów turystycznych Opolna-Zdroju, domów przysłupowych i innych zabytków kultury i architektury Łużyc?
Do 11 czerwca żaden z kandydatów nie udzielił odpowiedzi.
– Bardzo źle świadczy to o kandydatach, bo przede wszystkim mieszkańcy regionu liczyli na odpowiedzi na pytania dotyczące przyszłości Bogatyni, daty odejścia od węgla, pozyskiwania unijnych funduszy czy wspierania kultury i zabytków. Tymi sprawami żyją wszyscy w regionie Bogatyni, dlatego tym bardziej dziwi brak odpowiedzi ze strony polityków, którzy chcą się z tymi problemami i wyzwaniami zmierzyć – komentuje Katarzyna Kubiczek ze Stowarzyszenia Ekologicznego EKO-UNIA.
Źródło:
- https://wyborcza.pl/7,162657,27179155,ekolodzy-pytaja-kandydatow-na-burmistrza-bogatyni-o-turow.html?fbclid=IwAR0TLmiwp0XPD0tje1Iqng0aKBofJNPrFPSiWS_BsDBU1sIZelcChmUlxUY
